Het staat al een tijd op de planning: het inwerkingtreden van de Omgevingswet. Vanaf 2022 worden de regels voor de fysieke leefomgeving vereenvoudigd en samengevoegd. Ook wordt de burgerparticipatie, voorafgaand aan de besluitvorming, bevorderd. Maar hoe zit het eigenlijk met de rechtsbescherming binnen deze wet? Het antwoord is niet heel positief en op onderdelen zelfs in strijd met het Europees recht. De uitspraak van het Europese Hof van Justitie (EHvJ) van afgelopen 14 januari, omtrent het Nederlands bestuursprocesrecht in relatie tot het Verdrag van Aarhus, is hier een duidelijk voorbeeld van.

Met de huidige wetgeving lopen gemeenten, inwoners en bedrijven aan tegen regels die ingewikkeld zijn, onvoldoende rekening houden met de kenmerken van een gebied of zelfs strijdig zijn met elkaar. Ze krijgen te maken met tijdrovende procedures, lange doorlooptijden, hoge kosten en onvoorspelbaarheid van bestuurlijke en juridische procedures. De focus lag lange tijd op het beschermen van de fysieke leefomgeving en niet op het benutten ervan.